Tyczenie jako podstawowy typ prac geodezyjnych

Tyczenie to jedno z najważniejszych działań, które wykonuje się na początku budowy. Jest to podstawowy zespół czynności pomiarowych, których celem jest wskazanie na terenie punktów o założonym położeniu w układzie odniesienia oraz oznaczenie tych punktów tymczasowo lub na stałe. Tyczenie jest więc wyniesieniem na grunt zaprojektowanego obiektu i określenie jego położenia wobec sąsiednich obiektów w terenie.

Kiedy przeprowadza się tyczenie?

Według prawa budowlanego tyczenie obiektów budowlanych w terenie należy przeprowadzić w przypadku:

• budynków, które do wzniesienia potrzebują pozwolenia na budowę;
• sieci elektroenergetycznych o napięciu znamionowym powyżej 1 kV, sieci wodociągowych, kanalizacji, ciepła i telekomunikacyjnych;
• przyłączy elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych i telekomunikacyjnych;
• telekomunikacyjnych linii kablowych;
• kanalizacji kablowej.

Warunkiem do przeprowadzenia tyczenia jest formalne pozwolenie na budowę. Natomiast rozpoczęcie pomiarów wymaga oficjalnej mapy do celów projektowych. Tyczenie wykonuje się przed właściwymi pracami budowlanymi, lecz traktowane jest jako rozpoczęcie budowy. Czynności związane z tyczeniem powinny zostać wykonane przez geodetę z odpowiednimi kompetencjami. Jest to osoba uprawniona do wykonywania wpisów w dzienniku budowy, w którym tyczenie musi zostać odnotowane.

Metody tyczenia

Wyróżnia się cztery podstawowe metody tego typu pomiarów, które opierają się na usystematyzowanym zbiorze punktów geodezyjnych zastabilizowanych w terenie. Metoda biegunowa wymaga wyznaczenia stanowiska pomiarowego i odłożenie kąta biegunowego od kierunku odniesienia. W ten sposób odmierza się odległość wzdłuż ramienia kąta. Metoda ortogonalna, zwana także „rzędnych i odciętych”, to odłożenie wzdłuż kierunku odniesienia odciętej, czyli odległości rzutu szczegółu na osnowę od punktu osnowy, od którego wykonuje się pomiar. W ten sposób otrzymuje się punkt biegunowy. Do kierunku odniesienia odkłada się kąt 90o, a na jego ramieniu odmierza się rzędną. Pozostałe dwie metody przeprowadza się na podstawie przecięciach kierunków oraz wcięciach kątowych i liniowych.

Przebieg tyczenia

Tyczenie realizuje się za pomocą jednej z dwóch metod. Pierwsza to metoda ław drutowych, czyli linek lub drutów rozciągniętych między elementami drewnianymi przytwierdzonymi do palików umieszczonych w gruncie. Elementy wsporcze ław należy umieścić w takiej odległości, aby nie utrudniały pracy maszynom, które w przyszłości będą przeprowadzały roboty ziemne. Drugi sposób to metoda kołkowa. Konkretne punkty oznacza się za pomocą kołków poza miejscem planowanego wykopu, lecz z uwzględnieniem w projekcie wartości przesunięcia. Jest ona zależna od tego, w jaki sposób będą przeprowadzane roboty ziemne.